Yoğun bakım ünitesinde takip ve tedavi edilen COVID-19 hastalarında iki farklı antikoagülan uygulanmasının sonuçlarının değerlendirilmesi
Seyfi Kartal1, esra kongur1, Abdullah Ozdemir2, Çağatay Erman Öztürk3, Mustafa Arslan41Sağlık Bi̇li̇mleri̇ Üni̇versi̇tesi̇ Trabzon Kanuni Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Anestezi̇yoloji̇ Ve Reani̇masyon Ad, Trabzon2Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anestezi̇yoloji̇ Ve Reani̇masyon Ad, Rize
3Sağlık Bi̇li̇mleri̇ Üni̇versi̇tesi̇ Samsun Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Yoğun Bakım, Samsun
4Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anestezi̇yoloji̇ Ve Reani̇masyon Ad, Ankara
GİRİŞ ve AMAÇ: Yoğun Bakım Ünite (YBÜ) lerinde COVID-19 tanısı ile tedavi edilen hastalarda artmış koagülopati eğilimi, aşırı inflamasyon, hipoksi ve uzun süren yatarak tedavi nedeniyle hareketsiz kalınmasından dolayı artriyel ve venöz tromboemboli riski artmaktadır. Bu nedenden dolayı tromboemboli profilaksi (antikoagülan) tedavisi önerilmektedir. Antikoagülan tedavi doz ve süresi ile ilgili literatürde net bir öneri yoktur.
Bu çalışmada YBÜ’de yatarak takip ve tedavi edilen COVID-19 hastalarında 2 farklı antikoagülan uygulanmasını, prognoz ve motalite açısından değerlendirmeyi amaçladık.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Etik kurul onayı sonrası çalışma, 3 farklı merkeze bağlı yoğun bakım ünitelerinde gerçekleştirildi. COVID-19 tanısılı hastaların dosya kayıtları retrospektif olarak değerlendirildi. Hastalar antikoagülan (Enoksaparin Sodyumu) proflaktik (0.5 mg/kg) dozda (Grup 1) ile tedavi (1 mg/kg) dozunda (Grup 2) kullananlar olarak iki gruba ayrıldı. Hastaların demografik verileri, solunum destekleri, çeşitli laboratuvar parametreleri değerlendirildi.
BULGULAR: Çalışmaya dahil edilen 91 hastanın % 61.5’inde proflaktik, %38.5’inda ise tedavi dozunda antikoagülan aldığı görüldü. Mortal seyredenlerin %73,9’u erkek, %26,1’i kadın idi. Mortal olan grupta erkek hastaların oranı anlamlı olarak daha yüksek bulundu (X2=6,018; p=0,014). İnvaziv mekanik ventilasyon tedavisi uygulanan hastaların %75,9’u, uygulanmayan hastaların ise %13,59’u ex oldu. (X2=34,2; p<0.001). Proflaktik antikoagülan kullanan grupta mortalite daha fazla idi (%58,39’a karşın %37,1 X2=4,09; 0,043). Profilaktik dozda antikoagülan kullanan hastalar 2.42 kat daha fazla mortalite tespit edildi (OR=2,42). Tedavi dozunda antikoagülan alan hastalarda Hb düzeyi anlamlı olarak düşük (p=0,017), PT ve aPTT değerleri uzun (sırasıyla p=0,048 ve 0,038) bulundu. Proflaktik dozda antikoagülan kullanan 4 hastada ani kardiyak arrest, tedavi dozunda antikoagülan kullanımına bağlı 2 hastada hafif gastro intestinal sistem kanaması gözlemlendi.
TARTIŞMA ve SONUÇ: COVID-19 da tromboz eğiliminin artmasına rağmen önleyici veya koruyucu net bir tedavi yaklaşımının olmaması nedeniyle olası tromboembolik komplikasyonlardan kaçınmak ve mortalite riskini azaltmak için kontraendike bir durum yok ise tedavi dozunda antikoagülanın güvenli şekilde kullanılabileceği kanısındayız. Tromboemboli proflaksisi ve olası komplikasyonlar açısından uygun medikasyon ve doz seçimi ile ilgili geniş çaplı çalışmalara ihtiyaç vardır.
Evaluation of theresults of theuse of two different anticoagulants in COVID-19 patients who were followed-up and treated in the intensive care unit
Seyfi Kartal1, esra kongur1, Abdullah Ozdemir2, Çağatay Erman Öztürk3, Mustafa Arslan41University Of Healthy Sciences,trabzon Kanuni Training And Research Hospital, Department Of Anesthesiology And Reanimation, Trabzon2Recep Tayyip Erdogan University Faculty Of Medicine, Department Of Anesthesiology And Reanimation, Rize
3University Of Healthy Sciences, Samsun Training And Research Hospital, Department Of İntensive Care Unit, Samsun
4Gazi University Faculty Of Medicine, Department Of Anesthesiology And Reanimation Ad, Ankara
INTRODUCTION: The risk of thromboembolism increases due to tendency to coagulopathy, excessive inflammation, hypoxia and immobility in patients who are treated of COVID-19 in Intensive Care Units (ICU). Therefore, thromboembolism prophylaxis (anticoagulant therapy) is recommended. There is no clear recommendation in the literature regarding the dose and duration of anticoagulant therapy.
In this study, we evaluate of 2 different anticoagulant administration in terms of prognosis and motality in COVID-19 patients who were followed up and treated in the ICU.
METHODS: After the approval of the ethics committee, the study was carried out by retrospectively in ICU affiliated to 3 different centers. The patients were divided into two groups as those using anticoagulant at a prophylactic dose (Group 1) and treatment dose (Group 2). Various parameters of the patients were evaluated.
RESULTS: Of the 91 patients included in the study, 61.5% received prophylactic and 38.5% therapeutic anticoagulants. The rate of male patients 73.9% was found to be significantly higher in the mortal group (p=0.014). 75.9% of the patients who received mechanical ventilation treatment and 13.59% of the patients who were not applied died. (p<0.001). Mortality was higher in the group using prophylactic anticoagulants (58.39% vs. 37.1% p; 0.043). Patients using prophylactic doses of anticoagulants had 2.42 times more mortality (OR=2.42). Hb levels were found to be lower (p=0.017) and PT and aPTT values were long (p=0.048 and 0.038, respectively) in patients who received anticoagulants at the treatment dose.
DISCUSSION AND CONCLUSION: Despite the increased tendency for thrombosis in COVID-19, there is no clear preventive or protective treatment. So if there is no contraindicated situation, we believe that anticoagulants can be used safely at the treatment dose to avoid possible thromboembolic complications and reduce the risk of mortality. There is a need for large-scale studies on dose selection in terms of prophylaxis.
Sorumlu Yazar: Seyfi Kartal, Türkiye
Makale Dili: İngilizce